Zakład poprawczy potocznie zwany poprawczakiem chyba wszystkim kojarzy się źle. Choć jego rolą jest zresocjalizować młodzież, która się w nim znalazła, często nie wygląda to kolorowo. W takim ośrodku przebywają ze sobą osoby, które popełniły czyny karalne, co często sprawia, że zamiast próbować zejść ze złej ścieżki, wspólnie na niej pozostają.
Do zakładu poprawczego może trafić osoba od 13. do 17. roku życia na podstawie prawomocnego wyroku sądu rodzinnego. Dzieje się tak w sytuacji, gdy młody człowiek popełnił przestępstwo i jest przy tym wysoce zdemoralizowany. Jeśli zdaniem sądu nie rokuje na poprawę przy zastosowaniu innych środków (np. nadzór kuratora), trafia do zakładu poprawczego.
Sąd rodzinny nie określa, na jaki czas kieruje młodocianego przestępcę do zakładu poprawczego. Obecnie każdy może w nim przebywać maksymalnie do ukończenia 21 roku życia. Nieletni w poprawczaku uczą się, zwykle prostych zawodów. Mają zajęcia sportowe, czy kulturalne. Nie są odcięci od świata, jak w przypadku osób, które przebywają w więzieniu.
Ten, kto trafi do zakładu poprawczego, może mieć zawieszoną karę, jeśli będzie współpracować z wychowawcami ośrodka i ci zauważą u niego pozytywne zmiany. Odbywa się to na zasadach podobnych do warunkowego zwolnienia. Jeśli poza ośrodkiem nieletni ponownie popełni przestępstwo, będzie musiał do niego wrócić.
Zobacz: Gitfunfel – co znaczy?
Za co można trafić do poprawczaka – lista powodów może być bardzo długa
Nie ma żadnego dokumentu, który mówiłby szczegółowo, za co można trafić do poprawczaka. Więcej na ten temat mówi ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Każdorazowo o tym, że młody człowiek trafi do zakładu poprawczego decyduje sąd rodzinny. Nie jest to jednak obligatoryjne. Sąd musi wziąć pod uwagę dobro sądzonego: czy poprawczak to miejsce, w którym może się zmienić, czy jednak kierowanie go tam jest bezzasadne. Tym samym też to, co dla jednego sądu może być powodem, by skierować dziecko do poprawczaka dla innego być nim nie musi.
Warunkiem koniecznym, aby sąd mógł skierować nieletniego do zakładu poprawczego jest popełnienie czynu o statusie przestępstwa. To jednak nie wystarczy. Sąd sprawdza, czy młodociany przestępca jest wysoce zdemoralizowany: w jakich okolicznościach popełnił przestępstwo, czy był przy tym brutalny i czy w przeszłości również dopuszczał się czynów zabronionych.
Za co można trafić do poprawczaka – przestępstwa popełniane przez nieletnich:
- kradzieże i rozboje,
- bójki, brutalne pobicia,
- handel narkotykami.
Co jeszcze raz trzeba podkreślić – żadne z wyżej wymienionych (ani inne) przestępstw nie obliguje sądu do skazania przestępcy na poprawczak. Taka decyzja zawsze podejmowana jest indywidualnie na podstawie okoliczności. Sąd bierze pod uwagę m.in.:
- wiek podsądnego (musi mieć ukończone 13. rok życia w chwili popełniania przestępstwa),
- stopień zdemoralizowania,
- okoliczności przestępstwa (działanie w grupie, dowodzenie grupą).
W Polsce istnieje kilka rodzajów zakładów poprawczych: otwarte, półotwarte i zamknięte o ścisłym rygorze dla osób najtrudniejszych wychowawczo. Odrębnie powstały ośrodki dla osób z upośledzeniem umysłowym.
Obecnie w sejmie trwają prace nad zmianą ustawy. Ta miałaby doprecyzować, kiedy sędzia obligatoryjnie będzie musiał skierować przestępcę do zakładu poprawczego. Chodzi o kilka rodzajów brutalnych przestępstw: zabójstwo, gwałt, pedofilia. Sprawa jest obecnie procedowana w Senacie.
